Matka czterech królów – Elżbieta Rakuszanka

10 lutego 1454 roku król Kazimierz IV Jagiellończyk poślubił Elżbietę, córkę króla Alberta II Habsburga. Młoda księżniczka, według najnowszych ustaleń historyków urodzona w 1436 roku, miała wtedy osiemnaście lat. Nowa polska królowa zyskała przydomek „Rakuszanka”, gdyż ziemie Austriackie, władane przez Habsburgów, określano po staropolsku nazwą „Rakuzy”. Para królewska przeżyła ze sobą 38 lat, w ciągu których doczekała się licznego potomstwa. Elżbieta Rakuszanka urodziła trzynaścioro dzieci. Przeszła do historii jako „matka królów” – czterech jej synów zasiadało na królewskim tronie.

Matka czterech królów

Najciekawsze materiały o Elżbiecie Rakuszance

Elżbieta jako księżniczka na dworze Habsburgów odebrała solidne wykształcenie w zakresie historii i języków obcych. Już w dzieciństwie miało jej zostać przepowiedziane: „Twoje łono zrodzi władców Europy…”. W 1450 roku zaręczona była z Fryderykiem, synem księcia Fryderyka II Łagodnego, jednak do zawarcia małżeństwa nie doszło. W 1454 roku Habsburżanka poślubiła króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka.

Według przekazów historycznych uroda  matki czterech królów była dziwna. Przebyta w dzieciństwie gruźlica kości oraz wada zgryzu spowodowały deformacje na jej twarzy, przez co sam król Kazimierz miał wątpliwości co do ożenku. Ostatecznie para królewska stworzyła długi i owocny związek. Nowa królowa szybko nauczyła się języka polskiego i przez lata wywierała wpływ na politykę męża.

Elżbieta Rakuszanka urodziła trzynaścioro dzieci, dwoje zmarło w dzieciństwie. Czterej jej synowie zostali królami. Jeden z synów, Kazimierz, został świętym. Córka królewska Zofia była matką Albrechta Hohenzollerna, wielkiego mistrza krzyżackiego.

Z inicjatywy Elżbiety Rakuszanki powstał pierwszy polski traktat dydaktyczny „O wychowaniu królewicza”, który królowa przygotowała pod koniec życia, jako spis rad dla swojego syna Władysława, oczekującego potomstwa.

Najpopularniejsze polskie władczynie

Obok Elżbiety Rakuszanki, matki czterech królów, na kartach historii zapisały się też inne polskie władczynie.

Jedną z najpopularniejszych jest Jadwiga Andegaweńska, pierwsza kobieta koronowana na króla Polski, oraz jedyny polski władca włączony w poczet świętych kościoła katolickiego. Przez wielu wiernych uznawana za patronkę Polski.

Echem w historii odbiła się Bona Sforza, żona Zygmunta I Starego pochodząca z Włoch. Nie tylko dlatego, że sprowadziła do naszego kraju południowe warzywa i owoce. Dzięki potężnym wpływom wyniosła na tron swojego syna Zygmunta Augusta vivente rege, czyli jeszcze za życia króla ojca.

Do popularnych władczyń należą również Anna Jagiellonka – druga kobieta z tytułem króla Polski, Barbara Radziwiłłówna, druga żona i wielka miłość Zygmunta Augusta i księżna Dobrawa, żona pierwszego polskiego władcy Mieszka, która sprowadziła do Polski chrześcijaństwo.

Rakuszanka jako matka królów polskich

Matka czterech królów wydała na świat trzech władców Rzeczpospolitej. Jan Olbracht, rządzący w latach 1492-1501 objął tron po śmierci swojego ojca. Następcą brata został Aleksander, wcześniej już wielki książę litewski. Po bezdzietnej śmierci Aleksandra w 1506 roku koronowany został trzeci z braci, Zygmunt, który przeszedł do historii jako Zygmunt I Stary, rządząc aż do swojej późnej śmierci w wieku 81 lat. Spośród dzieci Elżbiety Rakuszanki czterech synów objęło tron, w tym trzech jako królowie Polski. Najstarszy syn matki czterech królów, Władysław, nie władał Rzeczpospolitą. Elżbieta, dziedzicząca tron Węgier i Czech po swoim bracie, podjęła starania o osadzenie tam Władysława. W 1471 roku Władysław Jagiellończyk został królem Czech. W 1490 roku drogą elekcji wybrany został na króla Węgier, jednocześnie ze swoim bratem Janem Olbrachtem. Korona pozostała jednak ostatecznie przy Władysławie, a młodszy brat przejął władzę po zmarłym ojcu w Polsce. Dzieci Elżbiety Rakuszanki, sprawowały więc władzę królewską od 1471 do śmierci Zygmunta I Starego w roku 1548. Matka królów poświęciła swoje życie na wychowanie potomstwa ( i licznego poczetu królów polskich), starania o osadzenie swoich synów na tronach i korzystne wydanie córek za mąż. Zmarła w 1505 roku, pozostawiając za sobą potężną dynastię królów i księżnych.